De
Blindentribune
Door Tycho Pollmann
Hoe beleven blinde en slechtziende supporters een voetbalmatch vanuit het stadion?
​
De geschiedenis en toekomst van de blindentribune
Met verhalen van een voetbalcommentator, een blinde
Antwerpfan en Inter Vlaanderen
Testmatch
In 2009 kreeg de Jupiler Pro League met twee testwedstrijden tussen RSC Anderlecht en Standard Luik de spannendste ontknoping uit haar geschiedenis. Noch Toni Coppers noch wijlen Pieter Aspe penden ooit zo’n spannend stuk proza neer. Daarom beloof ik dat ook niet te doen. Twee spelers, die Standard in 2009 de titel bezorgden, staan tien jaar later op het veld bij Antwerp voor een nieuwe testwedstrijd. Sinan Bolat en Dieumerci Mbokani schrijven op 29 november 2019 opnieuw geschiedenis tijdens een testwedstrijd op den Bosuil. Niet voor de titel, maar wel voor de introductie van de blindentribune
​
​
(Lees hieronder verder)
RAFC 1 - 0 KVM
Een flitsend een-tweetje op de rechterflank. Aurélio Buta kaatst vanop de rand van de zestien meter het leer terug op Alexis De Sart. Met een sluwe schijnbeweging maakt de middenvelder zich vrij van zijn man. De Sart speelt de bal door een bos van Mechelen-spelers naar Kevin Mirallas. De spits neemt de bal aan nét buiten het strafschopgebied. Mirallas omzeilt met een dribbel langs rechts de Mechelse krullenbol Swinkels en kruist zijn schot hard, maar laag in de linkerbenedenhoek. Thoelen geklopt. Het staat 1-0. Mirallas weigert te vieren, maar loopt naar Bolöni. De trainer, die afgelopen weekend nog met Mirallas in de clinch ging, feliciteert de aanvaller met zijn doelpunt.
29 november 2019
"Blinden en slechtzienden kunnen na de wedstrijd perfect meepraten met medesupporters die de wedstrijd hebben gezien. Het geeft veel voldoening om te weten dat elke supporter de wedstrijd op dezelfde manier beleeft."
- Frederick, voetbalcommentator blindentribune
Royal Antwerp FC bouwt en investeert in een nieuwe Great Old. Stuk voor stuk veranderen de vervallen tribunes in vergruisde steen. Kranen met arbeiders werken rondom de heilige grasmat aan een nieuwe Bosuil. De opening van de fonkelnieuwe tribune 1 in 2017 staat symbool voor de ambitie van Antwerp. Een streling voor het oog van elke supporter die de tribune ooit betrad. Pas twee jaar later, in 2019, werden de eerste stenen gelegd voor een blindentribune. Die voor het eerst getest zal worden tijdens Antwerp FC - KV Mechelen.
​
​
​
​
​
​
​
​
​
Tegen Malinwa konden blinde en slechtziende supporters voor het eerst hun vreugdevuren ontsteken. Maar eerst moest The Great Old nog een overwinning uit de brand slepen. De eerste baltoets van de avond kwam van de voet van Maxime Frooninckx. Maxime zat die avond voor het eerst in de blindentribune en mocht de aftrap geven. Een honderdtal baltoetsen later gaf een ontketende en op wraak beluste Kevin Mirallas zijn criticasters (lees: Antwerp-trainer Bolöni) lik op stuk. Vreugdevuren ontstaken en Antwerp won. Al mochten de blinde en slechtziende supporters van Antwerp die avond de overwinning claimen.
"Blinden en slechtzienden kunnen na de wedstrijd perfect meepraten met andere supporters"
​
Al vijftien jaar help en begeleid ik bij Inter (agentschap Toegankelijk Vlaanderen) personen met een beperking, waaronder blinden en slechtzienden, op festivals en evenementen. Plots kwam Inter met de vraag of ik commentaar wou geven tijdens voetbalwedstrijden van RSC Anderlecht. Right up my alley!
​
België - Nederland
Ik heb geen seconde getwijfeld om deel te nemen aan dat project. Voetbalcommentator worden is altijd al mijn jongensdroom geweest. Al een decennium geef ik commentaar bij de ploeg van mijn hart. Fantastisch, toch?
Omdat er toen nog geen sprake was van audiodescriptie tijdens voetbalwedstrijden in België, moest ik naar Nederland voor een opleiding. We werden begeleid door deskundige commentatoren van AZ Alkmaar, die al in 2007 een blindentribune introduceerde in Nederland. Na slechts een paar wedstrijden had ik het al helemaal onder de knie.
Sfeerbeleving
Je moet als commentator voor personen met een visuele beperking vooral rekening houden met de afstanden en posities van spelers. Het grote verschil met radioverslaggeving is dat wij de exacte locatie van de actie situeren. We leggen extra nadruk op intonatie, volume en snelheid van onze commentaar om duidelijk te maken wat er aan het gebeuren is.
Ook brengen wij verslag uit van wat er in de tribune gebeurt. Hoe is de sfeer? Als er bijvoorbeeld een Mexican Wave doorheen het stadion gaat, zullen onze luisteraars dat hebben geweten.
Blinden en slechtzienden kunnen na de wedstrijd perfect meepraten met medesupporters die de wedstrijd hebben gezien. Als er wordt gesproken over een actie, kunnen ze meepraten. Het geeft ontzettend veel voldoening om te weten dat elke supporter de wedstrijd op dezelfde manier beleeft.
Voetbalcommentator
RSC Anderlecht
Frederick Rooseleir
O(o)rganisatie
Een club die 8.000 euro uitgeeft en investeert in haar achterban! Supporters geloven hun eigen oren niet. Nochtans wordt dat geld vooral gebruikt om headsets aan te kopen ... dus aan de oren zal het zeker niet liggen. Ik wil de magie van onzelfzuchtige voetbalbobo’s niet doorprikken, maar het prijskaartje bedraagt wel ‘slechts’ 8.000 euro. Voor u en mij grof geld. Voor de vijf clubs uit de Jupiler Pro League is dat geld een habbekrats tegenover het gemiddelde jaarloon van 500.000 euro dat ze per speler uitkeren.
RSC Anderlecht, Racing Genk, Club Brugge, KAA Gent en Royal Antwerp FC zijn de vijf clubs uit de Jupiler Pro League die tijdens elke thuismatch een blindentribune voorzien. Via een headset en een zendertje ontvangen visueel beperkte supporters audiodescriptie door speciaal opgeleide voetbalcommentatoren. Van acties en posities van spelers, tot de emoties in het stadion. Twee commentatoren van Inter representeren elk een oogbol. En wanneer een flitsende actie hun pupillen onbewust wijder maakt, moeten ze dat bewust via de audiocommentaar illustreren.
"Supporters roepen tijdens de match regelmatig dat de arbiter blind is. Dan krijg ik een tik op mijn schouder en vragen ze mij: “Is dat uw broer?” Ik kan daar mee lachen."
- Maxime, blinde voetbalsupporter
Maxime Frooninckx
"Door corona volg ik nu de wedstrijden via TV. Daar valt de commentaar meestal tegen"
Blinde supporter
Antwerp
Het zou dit jaar normaal mijn 20e seizoen zijn geweest op den Bosuil. Ook zonder blindentribune ging ik naar elke thuismatch. Ik was toen slechtziend. De vrienden waarmee ik in het stadion zat, gaven dan uitleg van wat er zich op het veld afspeelde. Hoe minder ik begon te zien, hoe meer uitleg ik kreeg. Toen Antwerp in 2017 de promotiefinale speelde, werd de wedstrijd op groot scherm uitgezonden. Zo’n belangrijke match en niemand kon met me mee.
G-fans
Ik heb Antwerp toen opgebeld om te vragen of iemand mij naar mijn plaats kon begeleiden. In hun antwoord zeiden ze dat ze al jaren begeleiding voorzien door de G-fans. Oorspronkelijk hielpen de G-fans uitsluitend personen in een rolstoel. Met een blinde of slechtziende supporter hadden ze nog geen ervaring.
Tijdens de promotiefinale heeft iemand me tot mijn plaats gebracht en heel de wedstrijd beschreven. Toen we het seizoen nadien in eerste klasse speelden, heb ik elke match beroep gedaan op de G-fans. Tot er in 2019 de blindentribune kwam.
Supportershumor
Het concept was niet onbekend voor mij. Ik supporterde al enkele jaren voor onze Rode Duivels vanuit een blindentribune. Het is alsof je een wedstrijd volgt op de radio, maar dan nog gedetailleerder. Na de wedstrijd kan je meepraten over dezelfde details die andere supporters hebben gezien.
Supporters roepen tijdens de match regelmatig dat de scheidsrechter blind is. Dan krijg ik een tik op mijn schouder en vragen ze mij: “Is dat uw broer?” Ik kan daar mee lachen. Een gezonde dosis humor is altijd op zijn plaats. Het hoort bij de sfeer van het stadion.
Het zit in de details
Door corona moet ik steeds meer en meer wedstrijden volgen via televisie. Daar valt de manier van commentaar meestal tegen. Ik mis de details en kan veel minder volgen dan vroeger. Gisteren (op 30 april 2021) keek ik naar Antwerp tegen Genk met commentaar van Peter Vandenbempt. Op dit moment is hij de enige commentator waar ik zonder problemen een match van kan volgen. Hopelijk kunnen we volgend seizoen gewoon weer de wedstrijden vanuit de tribune volgen. Voor het voetbal en vooral voor de sfeer!
Inter: meer dan sport
Nee, het gaat niet over Romelu Lukaku die Inter na elf jaar opnieuw de Scudetto bezorgde. Het gaat over Inter, het agentschap Toegankelijk Vlaanderen, dat streeft naar een integraal toegankelijke en inclusieve samenleving. Met als missie om iedereen, op een gelijkwaardige wijze, volwaardig deel te laten nemen aan alle facetten van het leven. Het gaat om veel meer dan sport alleen. Het is zoals de Nederlandse sportjournalist Kees Jansma zo vaak zei: “Voetbal is de belangrijkste bijzaak in het leven.”
Voor Inter werd die bijzaak iets meer dan tien jaar geleden een hoofdzaak. En dan komt Romelu Lukaku toch weer van pas. Want de eerste blindentribune werd door Inter georganiseerd in het toenmalige Constant Vanden Stockstadion van RSC Anderlecht. Vanaf dat moment werd de vlot scorende Lukaku ook voor blinden en slechtzienden de chouchou van het Astridpark. Dankzij Inter kunnen de fans de avonturen van Big Rom blijven volgen, want naast de vijf clubs uit de Jupiler Pro League biedt Inter ook een blindentribune aan tijdens alle thuismatchen van de Rode Duivels.
​
Teamwork makes the dream work. Inter werkt samen met verschillende clubs uit onze vaderlandse competitie, maar is continu in dialoog met de sociale werking van de Pro League. Inter staat in voor de coördinatie van een wedstrijd en levert opgeleide commentatoren aan de clubs, die op hun beurt de faciliteiten en installatie voorzien. Mocht het overlegcomité morgen beslissen om opnieuw supporters toe te laten tijdens sportwedstrijden, kunnen de clubs dankzij deze samenwerking linea recta hun blindentribune opnieuw openen.
Naast voetbal heeft de organisatie in
het verleden audiodescriptie aangeboden
tijdens basketbalwedstrijden, de Ronde
van Vlaanderen, festivals, theater ...
Sluit je ogen
En ontdek het zelf
Met dank aan:
Thomas Desmet
Maxime Frooninckx
Frederick Rooseleir
Olivier Wille
&
Inter Vlaanderen